Co to jest mutyzm wybiórczy?
Mutyzm wybiórczy jest zaburzeniem lękowym, polegającym na milczeniu, w określonym środowisku, przy zachowaniu pełnych możliwości komunikacji werbalnej w miejscu bezpiecznym dla dziecka.
Jakie są objawy mutyzmu wybiórczego?
Charakterystyczne jest milczenie w przedszkolu lub szkole oraz innych sytuacjach społecznych, np. w sklepie, u lekarza, na placu zabaw. Jeśli brak komunikacji werbalnej występuje w stały sposób w okresie powyżej dwóch miesięcy: konieczna jest konsultacja ze specjalistą. Często obserwowane są sygnały wysokiego poziomu lęku, tj: napięcie w ciele, tzw. „kamienna twarz”, brak kontaktu wzrokowego, czasami trudności z jedzeniem oraz korzystaniem z toalety poza domem.
Diagnoza mutyzmu wybiórczego.
Mutyzm wybiórczy jest jednym z najpoważniejszych zaburzeń lękowych. Brak rozpoznania na etapie wieku przedszkolnego prowadzi do utrwalenia zaburzenia i powikłań na etapie szkolnym i w wieku nastoletnim w postaci dodatkowych zaburzeń lękowych lub depresji.
Twoje dziecko ma objawy mutyzmu wybiórczego? Zobacz pierwsze kroki, które należy podjąć.
Jeśli obserwowane są niepokojące objawy, w pierwszej kolejności rodzice powinni skontaktować się z psychologiem dziecięcym. Specjalista przeprowadzi wywiad i zbierze informacje z środowiska szkolnego. W dalszej kolejności odbędzie się spotkanie z dzieckiem. Jeśli zostanie postawiona diagnoza mutyzmu wybiórczego, wydana zostanie opinia zawierająca specjalistyczne zalecenia dla nauczycieli oraz specjalistów w placówce.
Jak reagować na milczenie dziecka?
Ważne jest, by nie wywierać presji na mówienie – a zastosować którąś z terapeutycznych reakcji. Zainicjowanie komunikacji poprzez gesty lub mimikę, nawiązanie kontaktu poprzez lalkę/pacynkę, zamiana pytania na zamknięte lub opcję wyboru, np. masz na imię Jaś czy Staś? Masz 5 czy 6 lat?”
Jak mogą pomóc rodzice?
Ważne jest unikanie wyręczania, etykietowania, pomijania na rzecz pozytywnego motywowania do komunikacji możliwej dla dziecka. Kluczowa jest otwarta rozmowa z dzieckiem o lęku. Umożliwianie nawiązywania naturalnych relacji oraz wyznaczanie małych kroków prowadzących do rozwoju odwagi. Rodzice powinni pozostawać w kontakcie ze specjalistami, by uzyskać adekwatne wsparcie zarówno dziecka, jak i siebie.
Jaka jest rola nauczyciela?
Nauczyciele poprzez właściwe reakcje na milczenie mogą pomóc dziecku stopniowo rozwinąć komunikację werbalną. Ważne jest aktywizowanie dziecka w zajęcia na miarę jego możliwości, by nie stało się „niewidzialne” w grupie/klasie. Na etapie szkoły wymagania edukacyjne należy dostosować do poziomu lęku. Nauczyciele mogą współpracować ze specjalistami w zakresie zapewniania kameralnych warunków do rozwoju relacji, realizacji techniki sliding-in lub innych technik, np. terapeutycznego wykorzystania nagrań. Zalecane jest spotkanie nauczycieli, rodziców i specjalistów w celu zaplanowania indywidualnej strategii oraz szkolenie dla całej kadry pedagogicznej.
Jakie są zadania specjalisty podczas terapii mutyzmu wybiórczego?
Specjalista psycholog lub psychoterapeuta dostarcza psychoedukację na temat lęku zarówno dla dziecka jak i jego rodziców. Pomaga w poznaniu oraz realizacji sposobów radzenia sobie z lękiem, które dziecko mogłoby stosować zamiast milczenia. W zależności od wieku dziecka wprowadza różne techniki poznawczo-behawioralne. Może zaproponować konsultacje dla rodziców lub terapię rodzinną adekwatnie do potrzeb. Zadaniem specjalisty jest również współpraca ze środowiskiem edukacyjnym, by dziecko miało tam zapewnioną najlepszą, możliwą pomoc.
Tutaj zapewniamy kompleksowe wsparcie w terapii mutyzmu wybiórczego u dzieci
